Năm 2022 các công ty mẹ đều làm ăn có lãi, nhưng công ty con hoặc công ty liên kết lại có kết quả kinh doanh bết bát, một số đơn vị phải giám sát tài chính đặc biệt.
Bộ Công Thương vừa có báo cáo giám sát tài chính năm 2022 gửi Bộ Tài chính về tình hình tài chính của các doanh nghiệp thuộc Bộ quản lý. Theo đó, số doanh nghiệp thuộc quản lý của Bộ Công Thương tại thời điểm báo cáo thuộc đối tượng lập và gửi báo cáo là 11 doanh nghiệp.
Kết quả cho thấy, năm 2022 các công ty mẹ đều làm ăn có lãi, nhưng công ty con hoặc công ty liên kết lại có kết quả kinh doanh bết bát, thua lỗ hàng tỷ đồng.
Dự án thua lỗ kéo dài triền miên
Cụ thể, Tổng Công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco), năm 2022 có tổng doanh thu là 2.713 tỷ đồng, bằng 110% kế hoạch. Tổng lợi nhuận trước thuế là 13,33 tỷ đồng, bằng 133% so với kế hoạch; Lợi nhuận sau thuế cũng đạt 10,33 tỷ đồng, bằng 122% kế hoạch.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra, hiệu quả đầu tư của công ty mẹ vào một số công ty liên kết và đầu tư khác đạt thấp.
Trong số các công ty liên kết và các công ty có vốn đầu tư dài hạn khác của tổng công ty, cơ bản chỉ có 2 đơn vị liên tục có lợi nhuận là: Công ty Cổ phần sắn Sơn Sơn và Công ty Cổ phần in Phúc Yên), các đơn vị còn lại, nhiều năm liền tổng công ty không thu được cổ tức như: Công ty Cổ phần Tập đoàn Tân Mai, Công ty Cổ phần BBP…), buộc công ty mẹ phải trích lập dự phòng một phần hoặc toàn bộ.
Theo Vinapaco, đơn vị này có 1 công ty con và 7 công ty liên kết, trong đó, công ty con có nhiều tồn tại về tài chính, mất cân đối về tài chính; 1 công ty liên kết thua lỗ nhiều năm, 2 công ty liên kết dừng hoạt động nhiều năm.
Bên cạnh đó, tồn tại của Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam (nêu tạm xác định theo chênh lệch giữa kết quả định giá và giá trị đầu tư) có thể dẫn đến Vinapaco bị giảm vốn giá trị lớn.
Việc xử lý Nhà máy bột giấy Phương Nam vẫn có nhiều vướng mắc khi chưa hoàn thành quyết toán dự án. Mặc dù nhiều lần tổ chức định giá tài sản, hàng hóa tồn kho làm cơ sở đấu giá, nhưng việc bán tài sản có vướng mắc khi PVComBank khởi kiện Vinapaco liên quan đến tài sản thế chấp dự án.
Báo cáo tài chính năm 2022 của Vinapaco đã được kiểm toán, trong đó đơn vị kiểm toán độc lập tiếp tục nêu một số vấn đề ngoại trừ, nhấn mạnh. Vì vậy, chưa có cơ sở rõ ràng để đánh giá về khả năng bảo toàn vốn của Vinapaco.
Với Tổng Công ty CP Xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinaincon) ghi nhận tổng doanh thu là 254,9 tỷ đồng và lợi nhuận đạt 14,7 tỷ đồng trong năm 2022. Tuy nhiên, số nợ phải trả đến cuối năm 2022 lên tới 181,2 tỷ đồng, chủ yếu là nợ ngắn hạn với 167,8 tỷ đồng (trong đó phải trả người bán ngắn hạn là 62,2 tỷ đồng).
Doanh nghiệp này cũng gặp vướng mắc khi đầu tư ở một số công ty con bị thua lỗ như Công ty Xây lắp Hóa chất (lỗ 0,8 tỷ đồng năm 2022); Công ty Cơ khí hóa chất Hà Bắc (lỗ 2,8 tỷ đồng); Xi măng Quang Sơn (lỗ 315,7 tỷ đồng); Công ty Cơ khí Xây lắp hoá chất (lỗ 2,2 tỷ đồng).
Tổng Công ty Máy và thiết bị công nghiệp (MIE) có tổng doanh thu đạt 317 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 100 triệu đồng.
Công ty cho biết chưa cổ phần hóa xong đang tiếp tục thực hiện giám sát tài chính đặc biệt đối với 3 đơn vị là chi nhánh, Công ty Xây lắp công nghiệp và Công ty Technoimport do các công ty bị thua lỗ kéo dài liên tục và chưa thể xử lý các vấn đề tồn tại về tài chính phát sinh.
Bán bia, liên doanh sản xuất ô tô thu lãi
Điểm sáng của doanh nghiệp do Bộ Công Thương quản lý phần nhiều nằm ở các đơn vị sản xuất bia và liên doanh sản xuất ô tô, xe máy. Tổng Công ty CP Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) ghi nhận doanh thu năm 2022 là 6.461 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 422 tỷ đồng, tăng lần lượt 20,4% và 137% so với 2021.
Hiện Habeco có vốn góp đầu tư tại 26 công ty, bao gồm 16 công ty con, 6 công ty liên doanh, liên kết và 4 đơn vị đầu tư khác.
Tuy vậy, trong số các công ty con mà Habeco đầu tư có tới 6 doanh nghiệp kinh doanh lỗ, một số đơn vị phải áp dụng giám sát tài chính đặc biệt. Bao gồm các công ty như Habeco – Hải Phòng; Công ty Cổ phần Rượu và Nước giải khát Hà Nội; Bia Hà Nội – Quảng Trị; Bia Hà Nội – Quảng Bình; Bia Hà Nội – Thái Bình.
Một số công ty Habeco đầu tư ngoài ngành gồm có lĩnh vực bất động sản, đào tạo, kinh doanh tổng hợp thì chỉ có một doanh nghiệp kinh doanh có lãi là Công ty Cổ phần Harec Đầu tư và Thương mại; Công ty Cổ phần bất động sản Lilama.
Còn lại, các doanh nghiệp đều kém hiệu quả như Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Habeco; Trường Đại học Công nghiệp Vinh; Công ty Cổ phần Sành sứ thủy tinh Việt Nam.
Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp (VEAM) – đơn vị liên doanh sản xuất ô tô, xe máy với một số hãng như Honda, Toyota ghi nhận tổng doanh thu là 6.455 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế của 5.624 tỷ đồng, chủ yếu nhờ vào liên doanh với các hãng xe nước ngoài. Tuy nhiên, các khoản đầu tư vào các công ty con chưa cao, nhiều đơn vị phát sinh lỗ lũy kế.
Trong đó, năm công ty con có 100% vốn góp của VEAM thì chỉ có một công ty có lãi là Công ty Disoco, còn lại các Công ty Sveam, Tamac, Viện Công nghiệp mặc dù có lãi nhưng còn lỗ lũy kế; một công ty lỗ là Cơ khí Trần Hưng Đạo.
Với 8 công ty con VEAM góp vốn trên 50% vốn điều lệ, có 6 đơn vị có lãi nhưng vẫn có 2 đơn vị vẫn ghi nhận lỗ lũy kế gồm Veam Korea, Cơ khí Vinh.
Với Công ty TNHH MTV Vật liệu xây dựng và Xây lắp thương mại BMC (BMC), Bộ Công Thương cho biết chưa nhận được báo cáo tài chính năm 2022 và báo cáo giám sát tài chính năm 2022 của công ty này.
Nguyễn Thu Huyền
