Sáng 1/11, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2024…
Về tổng quan điều hành công tác chính sách tiền tệ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng khẳng định, năm 2023 tiếp tục là một năm đầy khó khăn thách thức vì kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp và khó lường, hết khó khăn này lại đến khó khăn khác. Trong nước, những khó khăn nội tại của nền kinh tế cũng chưa thể xử lý trong một thời gian ngắn, tạo áp lực đối với điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Đặc biệt khi chính sách tiền tệ phải thực hiện rất nhiều nhiệm vụ như kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, giảm mặt bằng lãi suất, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, trong mọi tình huống, trước bối cảnh khó khăn và nhiệm vụ nêu trên, Ngân hàng Nhà nước đã bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và bám sát diễn biến tình hình để chủ động tâm thế ứng phó linh hoạt, thực hiện đồng bộ các giải pháp và công cụ chính sách tiền tệ với liều lượng hợp lý để đóng góp chung vào thành công công chung của nền kinh tế.
Về điều hành tín dụng, tiếp cận tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, đây là vấn đề được các đại biểu quan tâm nhiều nhất không chỉ ở một kỳ họp Quốc hội mà ở nhiều kỳ họp. Bởi, nội tại của nền kinh tế, nhu cầu đầu tư phụ thuộc rất nhiều vào vốn tín dụng của ngân hàng và dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam thuộc mức cao trong các nước cao nhất thế giới. Ngân hàng Thế giới đã cảnh báo vấn đề này, do vậy đây là vấn đề luôn được quan tâm trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
Trước tình hình đó, Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều giải pháp điều hành chính sách tiền tệ cả bên cung vốn tín dụng và bên cầu vốn tín dụng. Đối với bên cung tín dụng, ngay từ đầu năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra chỉ tiêu, định hướng tăng trưởng tín dụng cả năm là 14% và đến gần giữa năm đã phân bổ và thông báo cho tất cả các tổ chức tín dụng trong toàn hệ thống với chỉ tiêu khoảng 14%.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều hành linh hoạt hỗ trợ thanh khoản của hệ thống để tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng thúc đẩy tăng nguồn cung tín dụng cho nền kinh tế.
Đối với chính sách bên cầu tín dụng, mặc dù lãi suất thế giới tăng cao nhưng Ngân hàng Nhà nước đã rất mạnh dạn điều chỉnh.Với 4 lần giảm lãi suất điều hành thì lãi suất cho vay đã giảm khoảng 2% so với cuối năm ngoái. Nếu tính cả những khoản dư nợ của các khoản cho vay cũ và vay mới thì giảm khoảng 1% so với cuối năm ngoái; so với trước đại dịch COVID-19 thì đã trở về bằng, thậm chí giảm hơn khoảng 0,3%.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho hay, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành thông tư về cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ; cũng như chủ động đề xuất các gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay đối với nhà ở cho người có thu nhập thấp và công nhân; gói tín dụng cho thủy sản 15.000 tỷ đồng… góp phần thúc đẩy cầu tín dụng.
Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với các địa phương tổ chức nhiều hội nghị kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp để có thể tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về tín dụng tại các địa phương. Tuy nhiên, tín dụng vẫn tăng chậm, cập nhật đến 27/10 thì tín dụng tăng 7,1% so với cuối năm ngoái. Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức rất nhiều hội nghị chuyên đề để phân tích, mổ xẻ những nguyên nhân dẫn đến tăng trưởng tín dụng thấp.
Hiện nay, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ các ngành cùng Ngân hàng Nhà nước đang thực hiện đồng bộ các giải pháp như xúc tiến thương mại để tăng đơn hàng xuất khẩu và tăng cường khai thác cầu nội địa để doanh nghiệp có đầu ra và có dự án khả thi sẽ tiếp cận được tín dụng.
“Thủ tướng Chính phủ cũng đã thành lập tổ công tác tháo gỡ khó khăn cho bất động sản. Tổ công tác cũng như Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh đã nhận diện được khoảng 70% nguyên nhân dẫn đến những khó khăn đó là về pháp lý. Hiện nay các bộ, các ngành và các địa phương đang quyết liệt để thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn này. Khi những yếu tố về pháp lý được tháo gỡ thì chắc chắn tín dụng sẽ được tăng theo”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết thêm, doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam chiếm đến 95% tổng số doanh nghiệp trong cả nước. Những doanh nghiệp nhỏ và vừa này cũng khó khăn trong cạnh tranh cũng như tiềm lực tài chính, nên Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần có kiến nghị là phải tăng cường các giải pháp như bảo lãnh, vay vốn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Có như vậy, mới có thể đồng hành và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Về phía Ngân hàng Nhà nước đã điều hành linh hoạt các chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng và từ nay đến cuối năm Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ điều phối tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống cũng như của các tổ chức tín dụng để có thể điều hành, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng rà soát để giảm thiểu thủ tục hành chính cũng như là hồ sơ vay vốn, để rút ngắn quá trình xem xét tín dụng. Có như vậy mới tạo điều kiện để có thể hỗ trợ về tín dụng đối với doanh nghiệp và người dân.
Trước đó, thảo luận tại hội trường, đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh) đã chỉ rõ một số khó khăn trong tình hình – kinh tế xã hội, ghi nhận những nỗ lực của cả hệ thống chính trị, Chính phủ, bộ ngành, địa phương. Đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng mặc dù kinh tế Việt Nam đã có dấu hiệu phục hồi nhưng vẫn còn khá mong manh để thúc đẩy hướng tới thực hiện tối đa mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 đã được Quốc hội thông qua.
Đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị Chính phủ, bộ ngành và địa phương tập trung thực hiện một số giải pháp như sau: Trước tiên, về gói giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, đề nghị Chính phủ thực hiện đồng bộ chính sách tài khóa và tiền tệ. Trong đó, chính sách tài khóa là trọng tâm với cơ chế đặc thù. Chính sách thuế đối với doanh thu thuế thu nhập doanh nghiệp của một số lĩnh vực xuất khẩu. Hoàn thuế VAT để giải phóng và khơi thông nguồn vốn bị tồn đọng, tạo thanh khoản cho doanh nghiệp thực thi chính sách tín dụng phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh và nhu cầu của từng ngành, từng lĩnh vực.
Đồng thời, xác định các ngành, lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu chủ lực của nền kinh tế, các doanh nghiệp đã khẳng định được thương hiệu để có gói ứng tín dụng ưu đãi. Tiếp tục thực hiện các giải pháp giảm chi phí, hạn chế kiểm tra, thanh tra gây khó, nhũng nhiễu doanh nghiệp, không ban hành thêm văn bản gây nặng nề về thủ tục hành chính cho các doanh nghiệp.
Đặc biệt, Chính phủ cần chủ động xây dựng và thực hiện các giải pháp đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, nâng cao năng lực và chất lượng dự báo, có giải pháp tổng thể đảm bảo đầy đủ nguồn cung xăng dầu dài hạn hơn, trong đó điện là loại năng lượng quan trọng không thể thiếu trong sản xuất và tiêu dùng. Chính phủ, Bộ Công Thương cần dự báo nhu cầu, xây dựng kế hoạch, nhanh chóng thực thi các giải pháp đảm bảo cung ứng điện cho sản xuất và tiêu dùng trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Thậm chí, cấp có thẩm quyền cần nghiên cứu, ban hành chế tài quy định ngành điện phải bồi thường cho doanh nghiệp khi bị cắt điện, gây thiệt hại cho sản xuất.
Đại biểu Thạch Phước Bình cũng đề nghị khẩn trương thực hiện hiệu quả các giải pháp kích cầu, từ đó sẽ tạo hiệu ứng tâm lý tích cực, tạo thêm niềm tin cho doanh nghiệp, các nhà đầu tư trong nước và quốc tế vào tiềm năng và sự phục hồi của nền kinh tế. Cụ thể: Thực hiện giải pháp kích cầu tiêu dùng bằng cách hỗ trợ trực tiếp cho người dân tiêu dùng để tăng sức mua; giảm giá hàng hóa tiêu dùng, giảm lãi suất; giảm thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp; tăng cho vay tiêu dùng đồng thời giãn khoanh nợ; tăng hỗ trợ an sinh xã hội; đơn giản hóa các thủ tục trợ cấp cho người nghèo.
Thảo luận về nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) cho biết ông cơ bản thống nhất với các Báo cáo của Chính phủ trình và báo cáo thẩm tra của các Ủy ban của Quốc hội.
Về triển khai chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ chương trình phục hồi, phát triển kinh tế, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng thống nhất việc đề nghị Quốc hội kéo dài thời gian giải ngân kế hoạch vốn đầu tư phát triển bố trí cho các dự án đầu tư của chương trình đến hết năm 2024. Đại biểu cho rằng nếu giải ngân tốt các nội dung của chương trình sẽ có tác động rất lớn trong thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Song, theo báo cáo của Chính phủ, việc giải ngân vốn của chương trình khá chậm, đến ngày 30/9 mới giải ngân 50.739 tỷ đồng, đạt 28,9% kế hoạch vốn được giao. Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ hết sức quan tâm, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thực hiện chính sách hỗ trợ 2% lãi suất cho doanh nghiệp, hợp tác xã.
Về tình hình hoạt động của doanh nghiệp và việc làm của người lao động, đại biểu cho hay, trong 9 tháng năm 2023 số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 135.000. Như vậy, bình quân một tháng có 15.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, trong khi số doanh nghiệp mới thành lập có xu hướng giảm về số vốn đăng ký và lao động. Số lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp công nghiệp tại thời điểm ngày 1/9/2023 giảm 1,9% so với cùng kỳ. Số lao động mất việc làm, giảm giờ làm, rút bảo hiểm xã hội một lần gia tăng cục bộ; lao động khu vực phi chính thức còn lớn, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên theo báo cáo của Chính phủ còn khá cao.
Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá sát tình hình này, kịp thời quan tâm, có giải pháp chấn chỉnh tình trạng doanh nghiệp giải thể, phá sản, rút lui khỏi thị trường và có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và giải quyết việc làm cho người lao động hiệu quả hơn nữa.
Thu Trang
