Khách hàng khi mua vàng không nên vội, phải cẩn thận kiểm tra đầy đủ series, từng đường nét, hoa văn, chữ, dấu trên miếng vàng. Nếu chưa có kinh nghiệm, có thể nhờ nhân viên hướng dẫn cách phân biệt vàng thật, vàng nhái một cách chi tiết, hoặc yêu cầu cân vàng trước khi nhận…
Kể từ khi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng chính thức có hiệu lực kể từ ngày 25/05/2012, thị trường vàng miếng tại Việt Nam có nhiều chuyển biến. Nhìn chung, kể từ khi độc quyền về vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đạt được mục tiêu bình ổn thị trường.
Mặc dù NHNN độc quyền phát hành và cung ứng vàng miếng SJC trên thị trường nhưng NHNN hoàn toàn không công bố đặc điểm bảo đảm an toàn của vàng miếng như đối với tiền VNĐ. Cho đến bây giờ, việc phân biệt vàng miếng SJC thật hay vàng nhái chỉ trông chờ vào niềm tin và kinh nghiệm. Thậm chí, nhiều nhân viên tiệm vàng có thâm niên và kinh nghiệm nhưng đôi khi vẫn phải qua các ngân hàng nhờ kiểm tra lại vàng miếng SJC là thật hay nhái. Trong khi, các thủ quỹ ngân hàng cũng cảm nhận bằng kinh nghiệm được rút ra sau những lần thu phải vàng SJC nhái.
Có thể nói, trong vòng 6 năm từ khi độc quyền, SJC có nhiều lần thay đổi bao bì. Biết là mỗi lần thay đổi bao bì, SJC đều thông báo rộng rãi trên các phương tiện truyền thông. Tuy nhiên, không phải khách hàng và người dân nào cũng có thể cập nhật thông tin kịp thời để đổi vàng bao bì mới. Chênh lệch bao bì mới và bao bì cũ không đáng kể, chỉ khoảng vài chục ngàn đồng (hiện nay hầu hết các ngân hàng thu từ 24.000 đồng/lượng đến 38.500, các tiệm vàng trên thị trường không phải Chi nhánh SJC thu từ 50.000 đồng đến 100.000 đồng cho mỗi lượng vàng bao bì cũ).
Ngoài phí bao bì, SJC còn thu phí xà xẻo vàng rất cao (tức là vàng bị mất góc). Mức thu phí vàng bị xà xẻo hiện nay khoảng 165.000 đồng/miếng. Thật ra việc phân biệt vàng đủ tiêu chuẩn lưu thông hay không, có bị xà xẻo hay không cũng là một hình thức làm khó cho khách hàng. Tại các ngân hàng hiện nay, trong công tác ngân quỹ, hầu hết các thủ quỹ, kiểm ngân đều không cảm thấy tự tin khi kiểm đếm vàng.
Cũng giống như hành vi mua bán ngoại tệ trái phép, hành vi mua bán vàng miếng trái phép cũng bị phạt nặng theo quy định tại Nghị định 96. Nhưng việc xác định tiệm vàng nào có chức năng mua bán vàng miếng cũng không phải dễ dàng đối với người dân. Và nếu cơ quan chức năng quyết liệt xử lý, tin rằng sau vụ bán 100 USD bị phạt 90 triệu đồng sẽ là nhiều vụ bán 1 chỉ vàng SJC bị phạt 60 triệu đồng…
Hiện nay, chưa thấy cơ quan chức năng đứng ra kiểm định và chịu trách nhiệm về chất lượng vàng miếng SJC. Chính sự độc quyền nên nhiều khi SJC tự phân biệt giá vàng.
Qua đó, NHNN và các cơ quan bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dường như chưa thật sự quan tâm đến những khó khăn như đã nêu ở trên của người dân, của khách hàng khi giao dịch mua bán vàng miếng SJC. Sự độc quyền để bình ổn thị trường vàng là có thể thông cảm, nhưng không vì thế mà SJC đẩy tất cả cái khó cho khách hàng.
Theo Hoài Dương/Thời báo Chứng Khoán
