Theo tính toán của Bộ Công Thương, cần khoảng 270.000 tỷ đồng để phát triển hạ tầng dự trữ cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia đến năm 2030.
Mức dự trữ xăng dầu đang rất khiêm tốn
Báo cáo của Bộ Công Thương tại cuộc họp Hội đồng thẩm định Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 ngày 30/3 nêu rõ, hệ thống kho dự trữ xăng dầu được phân bố trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, hiện chưa có hệ thống kho riêng cho dự trữ quốc gia.
Tổng mức dự trữ xăng dầu mới ở mức khiêm tốn khoảng 65 ngày nhập ròng. Một số cơ sở vật chất được thiết kế theo các tiêu chuẩn cũ đã không đáp ứng được các tiêu chuẩn hiện tại, cần cải tạo, sửa chữa nhiều để đảm bảo phù hợp với yêu cầu thực tế và bảo đảm an toàn cho quá trình vận hành.
Sức chứa của hệ thống kho khí hóa lỏng (LPG) còn hạn chế. Hiện cả nước chỉ có 10 kho có dung tích từ 10.000 m3 trở lên và chưa có kho khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) được đưa vào hoạt động.
Việc xây dựng mới các tuyến ống dẫn khí từ kho khí LNG đến các hộ tiêu thụ cũng gặp nhiều khó khăn do khi quy hoạch các khu công nghiệp chưa dành hành lang cho tuyến ống dẫn khí đốt.
Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đặt mục tiêu đảm bảo sức chứa dự trữ dầu thô và sản phẩm xăng dầu cả nước đạt 75-80 ngày nhập ròng, tiến tới đạt 90 ngày nhập ròng, đáp ứng tiêu chí của tổ chức năng lượng quốc tế; đảm bảo sức chứa dự trữ khí đốt tối thiểu đáp ứng 15 ngày tiêu thụ.
Hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt được định hướng phát triển trên cơ sở tận dụng năng lực kết nối giao thông vận tải, ưu tiên tại các khu vực đã được quy hoạch cảng biển quy mô lớn, những khu vực thuận lợi về giao thông thủy, giao thông bộ; khai thác mọi nguồn lực trong nước và khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư hệ thống hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu khí đốt.
Hệ thống hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu khí đốt cần đáp ứng được các tiêu chuẩn, quy chuẩn, kỹ thuật hiện đại và phù hợp với yêu cầu phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.
Đơn vị tư vấn lập Quy hoạch ước tính tổng vốn đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu khí đốt đến năm 2030 khoảng 270.000 tỷ đồng, được huy động chủ yếu từ nguồn vốn ngoài ngân sách, vốn của doanh nghiệp và các nguồn vốn hợp pháp khác. Nguồn vốn ngân sách Nhà nước ưu tiên cho việc nâng mức dự trữ quốc gia cho mặt hàng xăng dầu.
Góp ý cho dự thảo Quy hoạch, ông Bùi Ngọc Bảo – Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (Vinpa) cho rằng, xăng dầu, khí đốt chịu tác động lớn từ biến động thị trường quốc tế, khả năng cung ứng và nhu cầu thị trường, cũng như chuyển đổi năng lượng, môi trường.
Do đó, ông Bảo lưu ý tới “tính động” của dự thảo quy hoạch vì liên quan tới cơ cấu năng lượng chuyển đổi, phát triển các loại nhiên liệu mới trong tương lai. “Cần tránh quy hoạch cứng khi cơ cấu năng lượng sẽ biến động”, ông Bảo nói.
TS Nguyễn Anh Đức – Viện trưởng Viện Dầu khí Việt Nam đồng tình với quan điểm Quy hoạch cần tính tới cam kết của Việt Nam về giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0, chuyển đổi năng lượng công bằng, ứng phó biến đổi khí hậu.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định lưu ý đến “tính động”, “tính mở” trong Quy hoạch vì liên quan đến sự thay đổi về công nghệ dự trữ, các loại nhiên liệu sử dụng trong tương lai, cũng như xu hướng chuyển đổi năng lượng xanh, năng lượng tái tạo ngày càng mạnh mẽ, đại diện Bộ TN&MT cho biết.
Lãnh đạo Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí quốc gia, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, Quy hoạch được thông qua sẽ là cơ sở pháp lý để các doanh nghiệp mở rộng, hiện đại hoá hệ thống kho dự trữ xăng dầu hiện nay.
Phân định rõ các cấp độ vận hành, quản lý
Ghi nhận các ý kiến tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nói, Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia là “xương sống” bảo đảm lưu thông năng lượng. Do đó, bản quy hoạch này phải giải quyết các bài toán về dự báo nhu cầu thị trường, tương thích với quy hoạch đất đai, năng lượng, môi trường và đô thị.
Hiện dự trữ quốc gia vẫn “hoà chung” cùng dự trữ thương mại của doanh nghiệp nên theo Phó Thủ tướng, dự thảo quy hoạch cần chỉ ra những tồn tại về hạ tầng dự trữ, cung ứng trước đây, như cơ chế điều hành, giám sát, quản lý, điều phối trong mạng lưới dự trữ.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý, Bộ Công Thương – cơ quan chủ trì lập quy hoạch – phân định rõ cấp độ trong hệ thống cung ứng, dự trữ xăng dầu, khí đốt (tư nhân, doanh nghiệp, quốc gia). Việc này nhằm có cơ chế vận hành tương ứng với các tình huống biến động trên thị trường xăng dầu, “không thể phụ thuộc hoàn toàn vào Nhà nước hay khoán trắng cho doanh nghiệp”.
“Hệ thống kho dự trữ tư nhân, doanh nghiệp phục vụ mục đích kinh doanh, thương mại hay dự trữ quốc gia cho tình huống khẩn cấp phải được xác định rõ ràng về cơ chế quản lý, điều hành”, Phó Thủ tướng yêu cầu.
Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương, đơn vị tư vấn lập quy hoạch đánh giá kỹ tác động môi trường, thiết kế cơ sở dữ liệu về thị trường xăng dầu, khí đốt để kết nối, chia sẻ với các bộ, ngành.
Bộ Công Thương cũng được giao lên kế hoạch, dự án và hoàn thiện cơ chế giám sát, tài chính, điều phối để triển khai sau khi Quy hoạch được thông qua.
Nguyễn Thu Huyền
