Thanh tra Chính phủ đã phát hiện, kiến nghị sửa đổi nhiều cơ chế, chính sách bất cập, sơ hở, dễ phát sinh vi phạm trong quản lý tiền tệ, tín dụng, ngân hàng.
Phát hiện nhiều sai sót, vi phạm
Tham gia chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ, đại biểu Bùi Mạnh Khoa (đoàn Thanh Hoá) khẳng định, thời gian qua, công tác phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực ngân hàng đã đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Nhiều vụ việc vi phạm pháp luật đã được xử lý nghiêm, qua đó làm giảm đáng kể vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.
Tuy nhiên, tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng vẫn diễn biến phức tạp và tinh vi. Trước thực tế này, đại biểu Bùi Mạnh Khoa đề nghị Tổng thanh tra Chính phủ cho biết trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ trong công tác thanh tra ngân hàng những năm vừa qua. “Trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ trong thanh tra ngân hàng và giải pháp căn cơ tới đây là gì?”, ông Khoa chất vấn.
Trả lời, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, hằng năm cơ quan này phối hợp với các cơ quan trình Chính phủ kế hoạch định hướng thanh tra, trong đó có thanh tra lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm như ngành ngân hàng.
Thanh tra lĩnh vực này thường tập trung vào quản lý tiền tệ, cấp tín dụng, đầu tư vào các lĩnh vực rủi ro như bất động sản, trái phiếu, chứng khoán, nợ xấu ngân hàng, phòng chống rửa tiền…
Theo quy định, Thanh tra Chính phủ chỉ thanh tra tại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước trên 50%. Ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân hoặc nhà băng có vốn nhà nước dưới 50% không thuộc đối tượng thanh tra của Thanh tra Chính phủ, trừ trường hợp đặc biệt chỉ đạo từ Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng Trung ương, Chính phủ hoặc Thủ tướng giao.
Những năm qua, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra tại Ngân hàng Nhà nước và 4 ngân hàng thương mại, đó là VietcomBank, VietinBank, BIDV, Agribank; 2 ngân hàng chính sách là Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Phát triển Việt Nam VDB.
Kết quả, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện, kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhiều cơ chế, chính sách bất cập, sơ hở, dễ phát sinh vi phạm trong lĩnh vực quản lý tiền tệ, tín dụng, ngân hàng.
Thanh tra Chính phủ cũng đã phát hiện trong hoạt động của các tổ chức tín dụng có nhiều sai sót, vi phạm và kiến nghị, chấn chỉnh công tác quản lý và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm để góp phần giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động tín dụng, tiền tệ, ngân hàng.
Đối với những vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự đã chuyển sang cơ quan điều tra xử lý theo pháp luật.
Chẳng hạn, quá trình thanh tra tại Agribank năm 2011, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện, chuyển hồ sơ 14 vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự sang cơ quan điều tra Công an. Các vụ việc này đã được cơ quan điều tra tiến hành tố tụng. Hàng chục cán bộ ngân hàng và cán bộ của các cơ quan liên quan đã được đưa ra xét xử.
“Đây cũng là một trong những cuộc thanh tra vụ án lớn trong lĩnh vực ngân hàng”, ông Phong cho hay.
Thu hồi hơn 1.000 tỷ đồng sau 9 tháng
Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) đánh giá, thời gian qua, công tác phòng, chống tham nhũng quyết liệt, đạt nhiều hiệu quả quan trọng. Tuy nhiên, tỉ lệ thu hồi tài sản tham nhũng thất thoát còn thấp, tham nhũng trên một số lĩnh vực còn diễn biến nghiêm trọng, phức tạp, gây bức xúc trong xã hội. Đại biểu đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp trong thời gian tới?
Nêu thực trạng cùng một đơn vị, địa phương trong thời gian ngắn phải tiếp và làm việc với nhiều đoàn thanh tra Nhà nước, thanh tra chuyên ngành kiểm tra, kiểm toán. Nội dung có thể khác nhau nhưng làm việc liên tục như vậy sẽ ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các đơn vị. Đại biểu Mai đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ nêu giải pháp phối hợp với các cơ quan để khắc phục sự chồng chéo, trùng lắp này?
Trả lời, Tổng Thanh tra Chính phủ nói việc thu hồi tài sản tham nhũng là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp. Vì vậy, tháng 6/2021, Ban Bí thư ban hành chỉ thị về tăng cường thu hồi tài sản bị chiếm đoạt trong các vụ án hình sự, kinh tế. Thời gian qua, cơ quan chức năng đã thực hiện tốt công tác này, tỉ lệ thu hồi năm sau cao hơn năm trước.
9 tháng đầu năm, thanh tra đã đôn đốc gần 5.600 kết luận thanh tra, thu hồi hơn 1.000 tỷ đồng, đạt 60%, gấp đôi năm 2021; xử lý 1.700 tổ chức và 4.800 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra 76 vụ với 93 đối tượng. Khoảng 1.800 vụ đã thi hành án với hơn 15.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, ông Phong cho rằng tỉ lệ thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp. Thời gian tới, cơ quan thanh tra sẽ hoàn thiện pháp luật về thu hồi tài sản tham nhũng; tăng cường xử lý sau thanh tra về thu hồi tài sản tham nhũng; chủ động có biện pháp kê biên, phong tỏa tài sản đảm bảo xử lý sau thanh tra, thi hành án; tăng cường hợp tác quốc tế và tương trợ tư pháp để thu hồi tài sản tham nhũng với các vụ việc có yếu tố nước ngoài.
“Khi vụ án xảy ra, nếu người tham nhũng nộp lại tiền, thì sẽ được xem xét giảm thời gian thi hành án”, ông Phong nói.
Về việc chồng chéo, cơ quan thanh tra kiểm toán thời gian qua đã phối hợp với nhau từ khâu xây dựng kế hoạch thanh tra và quá trình thanh tra. Nếu thanh tra bộ ngành, địa phương với kiểm toán khu vực không xử lý được thì Tổng Thanh tra Chính phủ và Tổng Kiểm toán sẽ trực tiếp xử lý.
Thời gian tới, thanh tra Chính phủ sẽ phối hợp với địa phương xây dựng cơ sở dữ liệu về các cuộc thanh tra để dễ dàng phát hiện chồng chéo. Đồng thời, đơn vị này sẽ kiến nghị cấp có thẩm quyền quy định rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị để không xảy ra chồng chéo.
Nguyễn Thu Huyền
