Thành công từ một dự án BT giao thông đã tạo nền móng cho Tập đoàn Nam Cường trở thành chủ đầu tư của nhiều dự án khu đô thị với quỹ đất hàng nghìn hecta tại Hà Nội. Nam Cường còn được hỗ trợ để “tiết kiệm” chi phí đền bù thu hồi đất 35 tỉ đồng theo cách rất… lạ lùng!
Chuyện bồi thường đất nông nghiệp
Trong giai đoạn 2006-2010, Tập đoàn Nam Cường từng nổi đình đám khi liên tục được TP Hà Nội giao triển khai các dự án giao thông quan trọng và đối ứng bằng quỹ đất rộng lớn tại khu đô thị như Dương Nội (197,3ha), Phùng Khoang (46,1ha), Quốc Oai (1.124ha) và Thạch Thất (922 ha)…
Dự án khiêm tốn nhất của Nam Cường là khu đô thị mới Cổ Nhuế cũng có quy mô 17,6ha, có vị trí thuận lợi tiếp giáp đường Phạm Văn Đồng, huyện Từ Liêm, Hà Nội. Dự án bao gồm các cụm công trình CT1, CT2 (cao 13 tầng), cụm CT3 (block A,D cao 15 tầng; B, C cao 18 tầng), khu nhà ở thấp tầng (liền kề, biệt thự) với hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại…
Tháng 10/2004, UBND TP Hà Nội phê duyệt quy hoạch dự án khu đô thị mới Cổ Nhuế, thì đến ngày 4/8/2006, thành phố đã ban hành quyết định 3451/QĐ-UB thu hồi 122.768m2 đất tại xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm (nay là phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm) giao cho Công ty TNHH Thương mại và du lịch Nam Cường (thuộc Tập đoàn Nam Cường) đầu tư.
UBND huyện Từ Liêm đã thành lập Hội đồng GPMB, điều tra hiện trạng, lập phương án đền bù, hỗ trợ, chi trả đền bù và tái định cư cho người dân trong phạm vi của dự án Cổ Nhuế. Ở thời điểm đó, đơn giá đền bù đất chỉ là 108.000 đồng/m2 đất nông nghiệp, kèm hỗ trợ chuyển đổi nghề là 25.000 đồng/m2, hỗ trợ ổn định cuộc sống 35.000 đồng/m2. Tổng số tiền bồi thường thu hồi đất, hỗ trợ, thưởng tiến độ… là 171.000 đồng/m2. Những hộ dân có đủ điều kiện còn được bố trí tái định cư trong phạm vi dự án Khu đô thị Cổ Nhuế trên cơ sở thoả thuận với chủ đầu tư.
Công tác kiểm kê, định giá đền bù, giải phóng mặt bằng được triển khai rất nhanh chóng. Đến tháng 5/2014, qua 6 đợt thực hiện, đã bồi thường hỗ trợ xong đất nông nghiệp cho người dân với số tiền hơn 47 tỉ đồng.
Tuy nhiên, dự án vẫn bị vướng mắc trong khâu đền bù tái định cư cho người dân bị thu hồi đất. Theo quy định của Nghị định 84, nhiều hộ dân được bồi thường thêm một suất tái định cư bằng tiền là 686 triệu đồng nhưng tại thời điểm bồi thường hỗ trợ chưa thực hiện. Sau khi rà soát, quận Bắc Từ Liêm xác định có khoảng 54 hộ dân chưa được duyệt phương án bồi thường theo Nghị định 84 với số tiền hơn 37 tỉ đồng.
Để tháo gỡ khó khăn cho chủ đầu tư, Ban chỉ đạo GPMB TP.Hà Nội đã tổ chức họp liên ngành cùng các cơ quan liên quan tìm phương án giải quyết. Trong đó, chủ đầu tư có thể không phải chi khoảng 35 tỉ đồng để bồi thường cho các hộ dân, nhưng “cần phải có sự ủng hộ của các ban ngành liên quan”. Phải chăng để đáp lại “sự ủng hộ” này mà Tập đoàn Nam Cường đã dự chi khoản chi phí 100 triệu đồng cho một cuộc họp?
Suốt 15 năm qua, kể từ khi TP Hà Nội quyết định thu hồi đất để giao cho Nam Cường làm dự án bất động sản, người dân Cổ Nhuế nằm trong diện bị thu hồi đất vẫn ngóng chờ khoản bồi thường, hỗ trợ. Thế nhưng, sự “mập mờ” trong thực hiện chính sách đền bù và hỗ trợ tái định cư của chính quyền và chủ đầu tư khiến cho quyền lợi của nhiều người dân mất đất, mất nhà vẫn “treo” hàng chục năm qua.
Dân khổ vì quy hoạch “treo” dự án
Khu đô thị mới Cổ Nhuế có quy mô đất rộng 17,6ha đã được Tập đoàn Nam Cường thâu tóm với chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng rất thấp. Trong khi đó, ra mắt thị trường vào đúng thời điểm sốt nóng của bất động sản năm 2008, Nam Cường nhanh chóng phân lô bán nền, mở bán hàng nghìn căn hộ của 6 toà chung cư… thu về cả nghìn tỉ đồng.
Trái với tốc độ thâu tóm đất và bán hàng, dự án khu đô thị mới Cổ Nhuế cũng nằm trong số dự án chậm tiến độ, xây dựng dở dang nhiều năm trên địa bàn Hà Nội, gây lãng phí nguồn lực quỹ đất và vi phạm Luật đất đai. Đến năm 2013, chủ đầu tư mới hoàn thành dự án, đưa vào khai thác các toà chung cư, khu nhà thấp tầng để người dân chuyển về sinh sống.
Trên thực tế, hạng mục nhà biệt thự vẫn chưa được hoàn thiện, thi công thô dở dang, hoặc nhiều lô đất vẫn nằm quây tôn, chưa biết khi nào mới xây dựng xong. Các căn biệt thự bỏ hoang nhiều năm qua đã bị cỏ dại, rác bẩn bủa vây, hay thành nơi trú ngụ của người lang thang…
Dù mới chỉ hoàn thành và sử dụng hơn 5 năm, nhưng nhiều hạng mục của khu đô thị mới Cổ Nhuế đã có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng, không được tu sửa kịp thời.
Đáng chú ý, một phần dự án khu đô thị mới Cổ Nhuế khoảng 5.953m2 của 71 hộ dân ở Phường Cổ Nhuế 1 nằm trong quy hoạch dự án không được chủ đầu tư giải phóng mặt bằng.
Từ đó đến nay, đã 12 năm trôi qua, những hộ dân có đất nằm trong diện quy hoạch “treo” của dự án này rất bức xúc vì điều kiện sống thiếu thốn, khổ sở khi nhà cửa xuống cấp không được xây dựng. Việc thi công các công trình dự án của chủ đầu tư đã gây ảnh hưởng tới môi trường sống như cứ mưa lại xảy ra úng lụt, khó thoát nước…
Không chỉ cuộc sống của hàng trăm người dân trong diện quy hoạch “treo” bị ảnh hưởng mà diện mạo khu đô thị Cổ Nhuế hiện đại vẫn tồn tại những góc lộn xộn, nhếch nhác suốt chục năm qua.
Theo Phạm Dũng/Kinh Tế Môi Trường
