Reuters trích lời các nguồn tin thân cận cho biết tối thứ Sáu tuần trước, Bắc Kinh đã gửi tới Washington phần sửa đổi với dự thảo thỏa thuận thương mại gần 150 trang, có khả năng xóa sạch kết quả đàm phán nhiều tháng qua giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Sự thay đổi của Trung Quốc khiến Mỹ rất bất ngờ.
Trong 7 chương của dự thảo thỏa thuận, mỗi chương, Trung Quốc lại xóa đi phần cam kết của nước này về việc thay đổi luật pháp, vốn để giải quyết các phàn nàn chủ chốt khiến Mỹ châm ngòi chiến tranh thương mại. Đó là đánh cắp bản quyền sở hữu trí tuệ và bí mật thương mại, chuyển giao công nghệ ép buộc, chính sách về cạnh tranh, tiếp cận dịch vụ tài chính và thao túng tiền tệ. “Động thái này đã làm yếu đi đáng kể cấu trúc lõi của thỏa thuận”, nguồn tin của Reuters cho biết.
Đến tối Chủ nhật, Tổng thống Mỹ – Donald Trump đáp trả bằng dòng trạng thái trên Twitter rằng ông sẽ tăng thuế với 200 tỷ USD hàng Trung Quốc từ 10% lên 25%. Đây cũng là thời điểm cuộc đàm phán dự kiến tuần này giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra tại Washington.
Sự thay đổi của Trung Quốc đánh thẳng vào ưu tiên cao nhất của Đại diện Thương mại Mỹ – Robert Lighthizer. Ông luôn cho rằng việc Trung Quốc sửa đổi điều luật là cần thiết. Thay vì thỏa thuận thương mại thông thường, Lighthizer muốn thúc đẩy một cơ chế giám sát tương tự cách áp dụng trong trừng phạt kinh tế, như với Triều Tiên hay Iran.
Trong cuộc họp báo thường kỳ hôm nay, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Geng Shuang cho biết việc giải quyết bất đồng về thương mại là “một quá trình đàm phán” và Trung Quốc “không né tránh vấn đề”.
Nguồn tin của Reuters cũng tiết lộ tuần trước, Phó thủ tướng Trung Quốc – Lưu Hạc nói với Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ – Steven Mnuchin rằng họ cần tin tưởng Trung Quốc sẽ thực hiện đúng các cam kết thông qua sự thay đổi về chính sách. Cả Mnuchin và Lighthizer đều cho rằng việc này là không thể chấp nhận, do Trung Quốc đã nhiều lần thất hứa.
Một nguồn tin khác cho biết cuộc đàm phán gần đây nhất diễn ra khá tệ vì các đòi hỏi của Trung Quốc: “Sau 2 thập kỷ, Trung Quốc dường như vẫn đang tính toán sai nước đi với Mỹ”.
Nhà đầu tư và giới phân tích đặt câu hỏi liệu dòng tweet của ông Trump có phải chiến lược gây sức ép để Trung Quốc nhượng bộ thêm. Các nguồn tin nói việc điều chỉnh văn bản là nghiêm trọng và phản ứng từ ông Trump không phải chiến lược thương lượng.
Phía Trung Quốc nói họ không thể can thiệp vào luật pháp. Theo một quan chức Trung Quốc, sửa luật tại Trung Quốc đòi hỏi một quy trình riêng, không thể triển khai nhanh. Người này cho rằng những yêu cầu từ Mỹ đang ngày càng “khó nghe” và lộ trình hướng đến thỏa thuận ngày càng thu hẹp.
Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc sẽ tới Washington vào ngày 9/5, bắt đầu vòng đàm phán tiếp theo dài hai ngày.
Giới chức Mỹ hiện không có nhiều hy vọng về việc ông Lưu sẽ mang đến những đề nghị giúp tiến trình đàm phán quay lại lộ trình.
Theo Minh An/VietnamFinance
