Tại Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ đã quy định rất rõ thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân tối thiểu là 6 tháng kể từ lần điều chỉnh gần nhất.
Giá điện có đặc trưng riêng, khác với giá xăng dầu
Chiều tối 3/1, tại cuộc Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 12, báo chí đặt câu hỏi về quan điểm của Bộ Công Thương trước kiến nghị của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) xin cơ chế điều chỉnh giá điện như giá xăng? Cùng với đó dự kiến về lộ trình cũng như thời điểm tăng giá điện?
Trả lời về việc này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện giá xăng đang được điều chỉnh theo theo Nghị định 95 và 83 – điều chỉnh 10 ngày/lần. Theo ý kiến của người tiêu dùng, doanh nghiệp, chuyên gia… Bộ đang thực hiện việc sửa đổi Nghị 95 và 83, trong đó thậm chí có phương án điều hành giá xăng ngắn hơn 10 ngày.
Liên quan đến kiến nghị của EVN, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết, tại Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ đã có quy định về cơ chế chỉnh giá điện trong năm. Theo đó, hàng quý EVN phải cập nhật chi phí phát điện của quý trước liền kề, dự kiến thông số đầu của khâu phát điện của các quý còn lại trong năm để tính toán lại giá bán lẻ điện bình quân.
“Nếu thông số đầu vào trong khâu phát điện thay đổi làm giá bán điện lẻ bình quân tăng từ 3% trở lên thì giá điện được phép điều chỉnh tăng. Nếu giảm thì giá điện sẽ được điều chỉnh giảm. Như vậy, quy định hiện hành đã có có cơ chế để đảm bảo giá điện theo sát giá đầu vào”, ông Hải cho biết.
Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh, giá điện có đặc trưng là khác với giá xăng dầu, chi phí sản xuất kinh doanh điện phụ thuộc cao vào các mùa trong năm (mùa mưa và mùa khô). Chính vì vậy tại Quyết định 24 đã quy định rất rõ thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân tối thiểu là 6 tháng kể từ lần điều chỉnh gần nhất.
“Lần cuối cùng điều chỉnh giá bán điện gần đây nhất vào tháng 20/3/2019, nếu đến tháng 3/2023 thì 4 năm chưa điều chỉnh giá điện”, ông Hải thông tin.
Ngoài ra, do giá điện tác động lớn đến kinh tế vĩ mô, đời sống người dân nên việc điều hành giá điện cần tính toán rất kỹ lưỡng, đánh giá đầy đủ các tác động. Quyết định 24 quy định rất rõ là phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét phương án điều chỉnh giá điện trước khi thực hiện.
Khi nào tăng giá điện?
Liên quan đến lộ trình cũng như thời điểm tăng giá điện, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết hiện Bộ Công Thương đã nhận được đề nghị tăng giá điện của EVN.
Theo ông Hải, thế giới thời gian vừa qua chứng kiến sự thay đổi khó lường của giá năng lượng khi giá điện tăng cao ở nhiều nước, một số quốc gia phải cắt giảm điện luân phiên. Bên cạnh đó là sự thay đổi tỉ giá, tác động địa chính trị, áp lực lạm phát… khiến cho chi phí sản xuất kinh doanh điện trên toàn cầu tăng cao.
Hiện nay, Bộ Công Thương đang được Chính phủ giao phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất tăng giá của EVN để xây dựng lộ trình tăng giá điện trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng tác động đến lạm phát, đời sống người dân..
“Chúng tôi sẽ tính toán kỹ và báo cáo các cấp có thẩm quyền theo đúng quy định để đảm bảo sự tác động ở mức nhỏ nhất”, ông Hải khẳng định.
Trước đó, tại cuộc họp với Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước diễn ra hồi giữa tháng 12/2022, lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) kiến nghị điều chỉnh giá điện tương tự điều hành giá xăng dầu, tức khi các yếu tố đầu vào sản xuất điện tăng thì giá điện tăng, và ngược lại.
Đề nghị này được EVN đưa ra trong bối cảnh giá điện bán lẻ bị kìm giữ gần 4 năm qua, chưa được điều chỉnh, trong khi các chi phí đầu vào cho sản xuất điện (giá than, dầu và khí…) đều tăng vọt.
Quyết định 24/2011 điều chỉnh giá bán điện theo cơ chế thị trường và Quyết định 24/2017 về giá bán lẻ điện bình quân đều đưa ra các mốc quy định tỉ lệ và thẩm quyền điều chỉnh giá điện khi có biến động của các yếu tố đầu vào.
Chẳng hạn, giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh theo Quyết định 24, dựa trên biến động đầu vào của tất cả khâu phát điện, truyền tải điện, phân phối – bán lẻ điện, điều hành – quản lý ngành và dịch vụ phụ trợ hệ thống điện.
Theo Quyết định 24, giá bán lẻ điện bình quân tăng 3-5%, EVN được quyền quyết định điều chỉnh. Mức biến động giá bán lẻ điện bình quân 5-10%, thẩm quyền quyết định thuộc Bộ Công Thương và trên 10% Thủ tướng quyết định điều chỉnh giá bán lẻ bình quân. Thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân giữa 2 lần liên tiếp là 6 tháng.
Nguyễn Thu Huyền
