Không những đẩy các quốc gia châu Phi nghèo vướng vào những món nợ lớn, chính nhà đầu tư của Trung Quốc thực hiện Dự án “Vành đai, con đường” cũng đang thiệt hại hàng tỷ USD.
Ông Wang Wen làm việc tại tổng công ty Bảo hiểm Tín dụng và Xuất khẩu Trung Quốc (Sinosure), cho biết có rất nhiều bài học từ các quốc gia châu Phi có thể cảnh tỉnh những nhà đầu tư và phát triển Trung Quốc khi cân nhắc đổ tiền vào các dự án thuộc sáng kiến “Vành đai, con đường” mà Bắc Kinh đề xuất.
Ông Wang dẫn ví dụ về dự án đường sắt trọng điểm nối giữa Addis Ababa (Ethiopia) và Djibouti. Đây là dự án đường sắt trị giá 4 tỷ USD, mới được khánh thành đầu năm, nhưng đã phải tái cấu trúc lại các khoản nợ vì làm ăn không hiệu quả. Theo đó, dự án không thể hoạt động hết công suất như dự kiến khi xây dựng do thiếu nguồn điện để vận hành và ước tính sẽ khiến Sinosure thiệt hại 1 tỷ USD.
“Khả năng lên kế hoạch của Ethiopia còn thiếu sót nhưng ngay cả với sự hỗ trợ của Sinosure và ngân hàng Trung Quốc cho vay, kế hoạch đầu tư và vận hành vẫn không trọn vẹn”, ông Wang nói.
Ông chỉ ra một thực trạng chung với các dự án do Trung Quốc đầu tư trong sáng kiến “Vành đai, con đường” là sự chuẩn bị sơ sài, có phần hời hợt. Những trường hợp tiêu biểu có thể kể tới là họ xây nhà máy tinh luyện ở châu Phi nhưng thiếu đi nguồn cung nguyên liêu chính là củ cải đường, hay dự án đường xe lửa không được sử dụng hết công suất ở Mỹ Latin.
Gần 5 năm trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khởi xướng đại kế hoạch kết nối kinh tế Á – Âu với tên gọi Một Vành đai, Một Con đường thông qua các khoản đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng khổng lồ.
Tính chất địa chính trị của kế hoạch này nhanh chóng làm dấy lên nhiều lo ngại. Trung Quốc sau đó đổi tên chiến lược thành sáng kiến Vành đai, Con đường.
Thời gian qua, mô hình đầu tư của Trung Quốc còn vấp phải chỉ trích đẩy các nước đối tác rơi vào những khoản nợ vượt khả năng chi trả.
Tháng 12/2017, Sri Lanka phải chấp nhận bán cho Trung Quốc phần lớn cổ phần trong cảng Hambantota với giá 1,12 tỷ USD để trả nợ. Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad cũng hoãn hàng loạt dự án đầu tư của Trung Quốc, lo ngại đất nước rơi vào bẫy nợ.
Bắc Kinh đang nỗ lực xoa dịu lo ngại của cộng đồng quốc tế, ông Tập khẳng định Trung Quốc cần “ưu tiên lợi ích của nước đối tác và xúc tiến những dự án có lợi cho người dân sở tại”. Bắc Kinh cũng đang thuyết phục Nhật Bản hợp tác đầu tư cho những dự án cơ sở hạ tầng trong khu vực.
Theo Thành Nam/Thương Gia
